Δημιουργία Κεραμιών Ρακού

Εντυπωσιακό βίντεο δημιουργίας κεραμικών! Τα κεραμικά βγαίνουν πυρωμένα ακόμη από το καμίνι και τοποθετούνται σε πριονίδι. Από την καύση επηρεάζονται τα χρώματα και δίνουν εντυπωσιακά αποτελέσματα! Στο τέλος βρέχεις το αντικείμενο και η απότομη αλλαγή θερμοκρασίας δίνει στα χρώματα ακόμα πιο εντυπωσιακές αποχρώσεις.

MODERT ART GREECE 2009

Κυκλοφόρησε ο νέος οδηγός MODERN ART GREECE 2009. Ένας κατάλογος με νέους καλλιτέχνες, που σκοπός του είναι να φέρει πιο κοντά το φιλότεχνο κοινό με τους  νέους δημιουργούς.  Στην σελίδα 86 φιλοξενούνται και 2 δικά μου έργα.  Θα τον βρείτε στα βιβλιοπωλεία σε όλη την Ελλάδα.

Επιτιθέμενος Μαύρος Δράκος

Οι Μαύροι Δράκοι αντιπροσωπεύουν συνήθως επιθετικές ιδεολογίες και σκοτεινές απόψεις. Παρουσιάζονται πολλές φορές σαν την προσωποποίηση του κακού που σπέρνει τον όλεθρο και τον πανικό στο διάβα του. Θα τον συναντήσουμε όμως και σε κάποιες περιπτώσεις σαν αντιπρόσωπο του καλού και προστάτη. Ο συγκεκριμένος Μαύρος Δράκος βρίσκεται σε επιθετική στάση έτοιμος να αντιμετωπίσει όλους τους αντιπάλους του.

Το γλυπτό αυτό είναι φτιαγμένο με λευκό πηλό τύπου γκρε εμπλουτισμένο με κόκκους σαμότ. Έχει ψηθεί στους 1.100 βαθμούς σε ηλεκτρικό φούρνο για αρκετές ώρες, ώστε να μην σπάσει καθώς δεν είναι κούφιο αλλά μασίφ. Ο χρωματισμός του έγινε με οξείδια του χαλκού και του κοβαλτίου που έχουν δώσει ιριδίζον μαύρο και μπλε χρώμα αντίστοιχα. Με την χρήση οξειδίων αντί για σμάλτων πέτυχα μια επιφάνεια τραχιά και ακανόνιστα χρωματισμένη που ταιριάζει στο θέμα του γλυπτού. Επίσης, με τις ιριδίζων εναλλαγές του μαύρου και του μπλε, δημιουργεί την εντύπωση δέρματος ενός υπερφυσικού όντος, όπως είναι αυτό του δράκου!

blue dragon

RACU

Μία σχετικά πρόσφατη τεχνική που χρησιμοποίησα είναι το ψήσιμο με ρακού. Ουσιαστικά δεν πρόκειται τόσο για τεχνική ψησίματος του πηλού όσο για χρωματισμό του.

Η ιστορία του ρακού είναι πολύ ενδιαφέρον και έχει ως εξής. Ξεκίνησε στην Ιαπωνία και τοποθετείτε μεταξύ μιας τεχνικής και μιας τελετουργίας. Η τεχνική είναι πολύ απλή και τα μέσα φτωχά. Η τελετή που συνδέεται με το ρακού, είναι η τελετή του τσαγιού, άμεσα συνδεδεμένη με τον Ζεν Βουδισμό.

Ο Ζεν Βουδισμός, παρακλάδι του Βουδισμού, ήρθε και καθιερώθηκε στην Ιαπωνία από δύο κυρίως διακεκριμένους σοφούς τον Ισάϊ (1141-1215) και τον Ντόγκεν(1250-1253). Το Ζεν δεν έχει ένα δόγμα, αλλά είναι ένα πλησίασμα, ένας τρόπος για την σωτηρία. Το Ζεν σκοπεύει να δώσει ένα τέλος στον κλασσικό ανθρώπινο δυϊσμό του συνηθισμένου ανθρώπου και να βρει μια απόλυτη ένωση του σώματος και της ψυχής του ατόμου και της υπόλοιπης δημιουργίας. Αυτός ο στόχος της απόλυτης ένωσης παίρνει άπειρες μορφές.

Η σχέση μεταξύ Ζεν και Τειοποσίας πήρε μορφή στο τέλος του 15^ου αιώνα από τον Μουράτα Γιούκο(1423-1502) γνωστός σαν πατέρας της τελετής του τσαγιού. Η χρήση του τσαγιού γινόταν πριν για φαρμακευτικούς σκοπούς. Η τελική μορφή της τελετής του τσαγιού συνεχίστηκα από τον Rikyu(1521-1591). Κατά τον 17^ο αιώνα η τελετή του τσαγιού ήτανε εκλεπτυσμένη αν και απλή φόρμα λατρείας και μια εκτίμηση της τέχνης και της ζωής. Τα μπολ του ρακού είναι ανάμεσα στα πιο σπουδαία εφόδια της τελετής του τσαγιού.

Τo μπολ είναι ημισφαιρικό βάζο που χρησιμεύει για να ετοιμάζονται τα διάφορα ροφήματα. Το μπολ είναι το πιο πρωτόγονο δοχείο, αντικατέστησε τα δύο ενωμένα χέρια του ανθρώπου που πίνει από μια πηγή. Ο άνθρωπος επαναλαμβάνει την ίδια κίνηση για να κρατήσει το μπολ.

Τα μπολ είναι φτιαγμένα στο χέρι δεν έχουνε χερούλι το στόμιο τους είναι ανώμαλο και είναι κόκκινα ή μαύρα. Τα μπολ ρακού δεν είναι ραφιναρισμένα με την έννοια της τελειότητας, αλλά με την αισθητική της ατέλειας.

Στην Ιαπωνία του 16^ου αιώνα ο Τσοζίρο γιος Ameya, φτιάχνει κεραμίδια και μπολ ρυζιού αγροτικής προέλευσης, σύμφωνα με την παράδοση της οικογένειάς του. Την ίδια εποχή ο δάσκαλος του τσαγιού Rikyu, αναπτύσσει τους νόμους για την τελετή του τσαγιού και βρίσκει στην παραγωγή του Τσοσίρο ένα παράδειγμα απλότητας και φυσικότητας, που συσχετιζόταν με το πνεύμα του Ζεν. Η δουλειά του μπολ προσαρμόσθηκε στις ανάγκες της τελετής του τσαγιού και με την συμβολή του Rikyu τούτα γίνονται περιζήτητα.

Ο Ιντιόσο, δικτάτορας ευαίσθητος στην τέχνη του τσαγιού τίμησε την μνήμη του Τσοσίρο, το Jokey μια χρυσή σφραγίδα με το ιδεόγραμμα του ρακού χαραγμένο επάνω (που σημαίνει χαρά, ευχαρίστηση) . έτσι η δυναστεία ρακού, με την δύναμη του τίτλου της και τις επίσημες παραγγελίες διαιωνίζεται μέχρι τη δέκατη πέμπτη γενεά, η οποία δουλεύει ακόμα και σήμερα στο Kyoto. Παράλληλα με αυτή την αναγνωρισμένη γενεά και άλλοι κεραμίστες, ζωγράφοι, ποιητές ασκούν αυτό το είδος κεραμικής και φιλοσοφίας.

Η Ιαπωνία σήμερα έχει αλλάξει, και απομακρυνθεί από την παράδοση της. Ο τωρινός κεραμίστας ρακού έχει εκπαιδευτεί σε σχολή καλών τεχνών σαν γλύπτης. Τα μπολ τσαγιού φτιάχνονται στον τροχό πια και βιομηχανικές μονάδες πλήρως εξοπλισμένες και οργανωμένες παράγουν κατά εκατοντάδες ρακού προσπαθώντας να καλύψουν την ζήτηση. Για διάφορους λόγους οι πραγματικοί σκοποί του Rikyu φαίνεται να έχουν χαθεί.

Χάρη στην γενεά των Kenzan ο γνωστός Άγγλος κεραμίστας Bernard Leach, θα ανακαλύψει το ρακού και θα το μεταδώσει στη Δύση μέσω του βιβλίου του «A Potter’s Book» τη στοιχειώδη αλλά ουσιαστική γνώση. Μέσα από αυτό το βιβλίο που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1945, θα γεννηθούν όλες οι

σύγχρονες και Δυτικές μορφές, που μέσα από την μεγάλη ποικιλία που προσφέρουν συναντιούνται καλώς ή κακώς κάτω από τον τίτλο ρακού.

Το ρακού αρχίζει πολύ πριν την τεχνική, είναι ένας τρόπος ζωής, να δέχεσαι το ελεγχόμενο και το ανεξέλεγκτο, την εμβάθυνση που ζητάει την αυτοσυγκέντρωση που αμφισβητεί τον ορθολογισμό μέσα από την απελευθέρωση. Το ρακού είναι πολύ κοντά στη φύση. Το να κάνεις ρακού σημαίνει να είσαι λίγο σχοινοβάτης σε διαρκή αναζήτηση ισορροπίας, ότι προβληματίζεσαι για μια αρμονία μεταξύ της δικής σου ελευθερίας και της ύλης. Το ρακού πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν μια προτροπή για αναζήτηση ένα ερέθισμα για την ανακάλυψη και την καλλιέργεια μιας ευαισθησίας και πλαστικότητας στη σκέψη.

Στην τεχνική αυτή το κεραμικό δέχεται πολύ μεγάλες και απότομες αλλαγές θερμοκρασίας (θερμικά σοκ) με αποτέλεσμα καταστροφικά πολλές φορές για αυτό. Δεν έχουν όλοι οι πηλοί την ανθεκτικότητα να ψηθούν με αυτό τον τρόπο. Ιδιαίτερα πηλοί που δεν αντέχουν μεγάλες θερμοκρασίες όπως ο τερακότα είναι εντελώς ακατάλληλοι. Ιδανικοί για αυτή την τεχνική είναι οι πηλοί με σαμότ καθώς οι κόκκοι άμμου του δίνουν μεγάλη ανθεκτικότητα.

Αφού το κεραμικό ψηθεί πρώτα μια φόρα βάφεται με τα υλικά και τα χρώματα της επιλογής μας αφήνοντας κάποιες επιφάνειες ακάλυπτες. Η θερμοκρασία στο καμίνι ανεβαίνει γρήγορα και όταν φτάσει στο μέγιστο της θερμοκρασίας που αντέχει ο πηλός ή το χρώμα το βγάζουμε όπως είναι καυτό και κατακόκκινο από την ζέστη και το ρίχνουμε σε μια λεκάνη με πριονίδι το οποίο παίρνει φωτιά, φροντίζοντας το πριονίδι να καλύψει όλο το αντικείμενο. Εκείνη την στιγμή ο πηλός καίγεται ακόμα και έχει ανάγκη οξυγόνο. Από την καύση όμως του πριονιδιού παράγεται διοξείδιο του άνθρακα το οποίο απορροφάται από τον πηλό δίνοντας του ένα φυσικό μαύρο χρώμα. Αμέσως βρέχουμε το κεραμικό και το βουτάμε στο νερό ρίχνοντας απότομα την θερμοκρασία του. Με αυτό τον τρόπο δένει το χρώμα πάνω στο αντικείμενο μας δίνοντας εντυπωσιακά αποτελέσματα. Το φυσικό μαύρο του άνθρακα, η απορρόφηση του από τα χρώματα και η ατελής φόρμα του κεραμικού είναι η ψυχή του ρακού.

Κεραμικά πλακάκια με τεχνική Racu

Σας παρουσιάζω μερικά κομμάτια από την συλλογή μου με κεραμικά πλακάκια εμπνευσμένα από τη μορφή του δράκου. Είναι φτιαγμένα, τα περισσότερα, από λευκό πηλό και χρωματισμένα με την Ιαπωνικής προέλευσης τεχνική Racu. Η τεχνική αυτή έχει θεαματικά αποτελέσματα καθώς δίνει χρωματισμούς μοναδικής ποιότητας που δεν μπορούν να επιτευχθούν με κανένα άλλο τρόπο.

Τα πλακάκια έχουν ακανόνιστο σχήμα, ελεύθερο σχέδιο και η επιφάνεια τους είναι ελαφρός κυρτή. Επίσης σε κάθε γωνία υπάρχουν μικρές τρύπες ώστε να μπορούν να συγκρατιθούν μεταξύ τους με διάφορα σύρματα και να δημιουργήσουν ενδιαφέρουσες συνθέσεις.

Πηλός Gres με σαμότ

Ο πηλός αυτός είναι τύπου gres(λευκός πηλός ) με κόκους σαμότ. Οι κόκκοι σαμότ δεν είναι τίποτα άλλο από πηλό Gres ο οποίος έχει ήδη ψηθεί και αλεσθεί ώστε να γίνει τόσο ψιλός όσο οι κόκκοι της άμμου. Αν δούμε ένα τσουβάλι με κόκκους σαμότ μοιάζει πολύ με τσουβάλι από άμμο. Η διαδικασία για να εμπλουτίσουμε τον πηλό με τους κόκκους γίνεται συνήθως σε μεγάλα ζυμωτήρια, αλλά μπορεί να γίνει και με ζύμωμα στο χέρι. Μια τεχνική που είναι όμως αρκετά κοπιαστική καθώς απαιτεί άσκηση μεγάλης δύναμης, για πολύ ώρα, ώστε ο σαμότ να μοιραστεί ομοιόμορφα στη μάζα του πηλού.

Η τεχνική αυτή έχει κάποια πλεονεκτήματα άλλα και κάποια μειονεκτήματα. Επειδή οι κόκκοι είναι προψημένοι όταν το αντικείμενο, φτιαγμένο με τον πηλό αυτό, μπει στο φούρνο να ψηθεί, οι κόκκοι δεν συστέλλονται, μειώνοντας έτσι τις συνολικές συστολές του αντικειμένου, κάνοντας το πιο ανθεκτικό στις μεταβολές της θερμοκρασίας. Για το λόγο αυτό ο πηλός αυτός είναι ιδανικός για το ψήσιμο με την τεχνική ρακού.

Επίσης η άμμος αυτή έχει την ιδιότητα να λειτουργεί σαν συνδετικό υλικό μεταξύ των μορίων του πηλού, κάνοντας τον πιο σκληρό και ανθεκτικό στα χτυπήματα και στις αλλαγές της θερμοκρασίας. Μπορούμε χάρη σε αυτές τις ιδιότητες να φτιάχνουμε αντικείμενα μεγαλύτερα σε όγκο και με πιο ελεύθερες φόρμες χωρίς να έχουμε τον φόβο κατάρρευσης ή σπασίματος κατά το ψήσιμο.

Το μειονέκτημα που έχει το υλικό αυτό, είναι πως εξαιτίας των κόκκων η επιφάνεια των μορφών που του δίνουμε δεν μπορεί να γίνει τόσο λεία και καθαρή όσο με τον κοινό πηλό, όταν βέβαια αυτό είναι θεμιτό. Στην περίπτωση των αντικειμένων μας όμως, η άγρια επιφάνεια που επιφέρει ο σαμότ, είναι ποθητή, καθώς ταιριάζει καλύτερα με την φύση του δράκοντα και την αίσθηση που θέλαμε να δώσουμε στα αντικείμενα που τον χρησιμοποιήσαμε.

Το μέγεθος των κόκκων του σαμότ επίσης ποικίλει, δίνοντας διαφορετικές ιδιότητες ανάλογες με το μέγεθος του. Όσο μεγαλύτεροι οι κόκκοι τόσο πιο ανθεκτικό και τραχύ είναι το αποτέλεσμα. Και όσο πιο ψιλοί τόσο αδυνατίζει η δομή και η αντοχή του πηλού, αυξάνοντας όμως την στιλπνότητα του.

Το είδος του σαμότ που χρησιμοποίησα ήταν προπαρασκευασμένος. Είχε δηλαδή ήδη ζυμωθεί ο πηλός με τον σαμότ από το εργοστάσιο παραγωγής, το οποίο βρίσκεται στην Ισπανία. Χρησιμοποίησα τρία διαφορετικά μεγέθη κόκκου ανάλογα με το αντικείμενο που δούλευα κάθε φορά. Όσο μεγαλύτερο το αντικείμενο τόσο μεγαλύτεροι και οι κόκκοι ώστε να έχω την ανάλογη σταθερότητα.

Τους πηλούς αυτούς θα τους βρούμε με τρις κωδικούς. BG για τον πιο ψιλόκοκκο από τον οποίο φτιάχτηκαν κυρίως μικρά γλυπτά, CT για τον πηλό με πιο μεγάλους κόκκους από τον οποίο βγήκαν αντικείμενα από καλούπια με την τεχνική πατητά, CH ο πιο χοντρόκοκκος από τον οποίο έγιναν τα μεγαλύτερα γλυπτά και CH N ένας πηλός που όταν ψηθεί παίρνει μαύρο χρώμα και από τον οποίο πειραματιστήκαμε με διάφορα αντικείμενα. Ένα ακόμα δυνατό στοιχείο των συγκεκριμένων πηλών είναι πως μέσα στα συστατικά τους έχουν κάποια κολλώδη ουσία που επιτρέπει μεγάλη ευκολία στο πλάσιμο του πηλού καθώς μπορούν να αποκολληθούν και να ξαναεφαρμοστούν πάνω στο αντικείμενο μεγάλα κομμάτια με σχετική ευκολία, χωρίς φόβο να μην γίνουν καλά οι συγκολλήσεις. Αυτό επιτρέπει μεγάλη ευχέρεια κινήσεων αλλά και γρήγορη δουλειά.

Dragonform kiln video

Dragonform kiln

Η κατασκευή του Κόκκινου Δράκοντα ξεκίνησε από την μελέτη που κάναμε για τα κεραμικά καμίνια και την εμβάθυνση που θέλαμε να πραγματοποιήσουμε στην κεραμική τέχνη. Έτσι φτιάξαμε ένα μικρό μεσογειακού τύπου καμίνι με την μορφή ενός Κόκκινου Δράκοντα.

Ο δράκοντας αυτό ήταν ο πιο ιδανικός καθώς είναι από αυτούς που έχουν πύρινη ανάσα. Έτσι όταν το καμίνι θα ψήνει από την καμινάδα του καμινιού που είναι ουσιαστικά και το στόμα του δράκου θα βγαίνουν καπνοί και φωτιές.

Η κατασκευή ήταν αρκετά δύσκολη αφού έπρεπε να τηρηθούν οι αναλογίες του καμινιού ώστε να είναι λειτουργικό, αλλά και να πάρει τη μορφή που θέλουμε να του δώσουμε. Αρχικά έπρεπε να δούμε με πιο τρόπο θα χτιστεί το κάθε μέρος του καμινιού αλλά και τι σχήμα θα έχει. Ο θάλαμος καύσης πήρε το σχήμα της φωλιάς του δράκου βάφτηκε με κίτρινα γήινα χρώματα με μια στρώση από οξείδιο του χαλκού από επάνω για να δείχνει πιο φυσικό.

Ενώ οι αρχικές μας μετρήσεις επιβεβαιώθηκαν και ο θάλαμος ετοιμάστηκε, αποφασίσαμε να τον υψώσουμε λίγο ώστε να μπορούμε να έχουμε επιπλέον χώρο για τα ξύλα και να μπορέσουμε να ανεβάσουμε την θερμοκρασία σε υψηλότερα επίπεδα. Για το λόγο αυτό ετοιμάσαμε μία προσθήκη για να ανεβάσουμε το ύψος και ταυτόχρονα τον όγκο του θαλάμου.

Ο θόλος ψησίματος εκεί δηλαδή που θα τοποθετούνται τα αντικείμενα έγινε ξεχωριστά. Στα περισσότερα μεσογειακά καμίνια ήταν ένα σώμα με τον θάλαμο καύσης και η πρόσβαση γινόταν μέσω από κάποιο άνοιγμα, κάτι που περιόριζε όμως την κινητικότητα. Με την κίνηση αυτή καταφέραμε να αποκτήσουμε μεγάλη ελευθερία στην τοποθέτηση των κεραμικών. Ο θόλος πήρε την μορφή του σώματος του δράκου με ανοίγματα στο μπροστινό μέρος για καλύτερο εξαερισμό.

Η καμινάδα έγινε ο λαιμός και το κεφάλι με το στόμα ανοιχτό για να βγαίνει ανεμπόδιστα ο καπνός. Ο Κόκκινος Δράκοντας όμως είχε και άλλη μια γνωστή ιδιότητα. Είχε φτερά και μπορούσε να πετά, κάτι που δεν παραλείψαμε από το καμίνι μας. Τα φτερά μπαίνουν σαν διακοσμητικά στο πλάι του θόλου, και στηρίζονται με καβίλιες σε εγκοπές που είχαν μελετηθεί κατά την κατασκευή του θόλου ψησίματος.

Τα χρώματα του σώματος των φτερών και του κεφαλιού έχουν δημιουργηθεί από τα οξείδια του σιδηρού(κόκκινο), χαλκού(μαύρο) και κοβαλτίου(μπλε). Η χρήση της τεχνικής αυτή δίνει ένα πολύ φυσικό και εντυπωσιακό αποτέλεσμα.

Dragon egg

Η τεχνική που χρησιμοποιήθηκε εδώ ακολουθεί τα χνάρια του Hatchling. Δύο αρνητικά, σχηματίζουν το καλούπι και ο πηλός που χρησιμοποιήθηκε, ανάλογα το αντικείμενο, είναι χυτός, CH και μαύρος CH N. Τα χρώματα είναι επίσης σμάλτα με οξείδια.

Σε αυτή την περίπτωση τολμήσαμε λίγο , σε ότι αφορά το πρωτότυπο, θέλοντας να δείξουμε ευρηματικότητα που η κεραμική μας επιτρέπει. Επειδή ο κύριος όγκος του βάζου είναι μία σφαίρα, κάτι το οποίο είναι πολύ δύσκολο να φτιαχτεί τέλεια με τα χέρια, πήραμε μία έτοιμη από την οποία βγάλαμε τα αρνητικά.